Najczęstsze objawy nietolerancji glutenu

Gluten, czyli mieszanina dwóch białek roślinnych – gliadyny i gluteniny, które występują w ziarnach pszenicy, żyta, owsa i jęczmienia – coraz częściej jest postrzegany jako dietetyczne „samo zło”. Dlaczego? Ponieważ nietolerancja glutenu wywołuje wiele dokuczliwych dolegliwości. Zastanawiasz się, czy i Ty należysz do osób, które nie powinny spożywać produktów zawierających gluten? Poznaj najczęstsze objawy jego nietolerancji.

Po co komu gluten?

Mimo iż gluten nie wykazuje dużej wartości odżywczej, ze względu na inne właściwości występuje w różnego rodzaju produktach spożywczych. To dzięki niemu ciasta stają się rozciągliwe i kleiste. Ponadto, umożliwia wiązanie tłuszczów z wodą. Gluten jest również świetnym nośnikiem dla smaków i aromatów. To sprawia, że jest wykorzystywany nie tylko w piekarnictwie i cukiernictwie, ale nawet w mieszankach przypraw, przetworach mięsnych, rybnych czy napojach.

Objawy nietolerancji glutenu

Niestety, spektrum objawów jest bardzo szerokie – można podzielić je na kilka podgrup:

• skórne – pokrzywka, zmiany przypominające Atopowe Zapalenie Skóry,

• ze strony układu pokarmowego – biegunka, mdłości, wymioty, skurcze żołądka, wzdęcia, objawy zespołu jelita drażliwego,

• ogólnoustrojowe – zaburzenia wzrostu i rozwoju u dzieci, anemia, osłabienie, zaburzenia metabolizmu (utrata masy ciała lub nieprawidłowe przybieranie na wadze), zawroty głowy,

• na tle nerwowym – drażliwość, problemy z koncentracją, apatia.

Nietolerancja glutenu – potrójny problem

Choć wyróżnia się trzy zespoły chorobowe, których podłożem jest nietolerancja glutenu, objawy mogą być bardzo podobne. Jakie to choroby?

• Celiakia, czyli choroba trzewna – występująca u około 1% populacji choroba immunologiczna, która ma podłoże genetyczne. Może wystąpić zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Choć jej ujawnienie następuje w różnym wieku, choroba trwa przez całe życie. Celiakia polega na wytwarzaniu przez organizm przeciwciał, które odczytują gluten jako szkodliwy. Podczas zwalczania go dochodzi do uszkodzeń kosmków w jelicie cienkim (to one zwiększają powierzchnię jelita i odpowiadają za stopień wchłaniania składników odżywczych).

• Alergia na gluten – badania wykazują, że gluten należy do najczęstszych alergenów pokarmowych. Około 10-15% osób, które dotykają alergie pokarmowe, nie przyswaja prawidłowo glutenu. Reakcja może pojawić się natychmiast po spożyciu (przy silnej reakcji uczuleniowej możliwy jest skurcz oskrzeli lub wstrząs anafilaktyczny) lub nawet z dwudniowym opóźnieniem (głównie objawy skórne). Alergię na gluten stwierdza się zarówno u dzieci, jak i dorosłych, ale najmłodsi często z niej wyrastają.

• Nadwrażliwość na gluten – tę jednostkę stwierdza się u osób, u których w wyniku diagnostyki wykluczono celiakię i alergię, a mimo wszystko spożycie glutenu wywołuje opisane wcześniej objawy.

We wszystkich wymienionych przypadkach, podstawę leczenia zaburzeń spowodowanych przez gluten stanowi całkowita eliminacja glutenu z jadłospisu. Dieta bezglutenowa musi być odpowiednio zbilansowana, co może początkowo wydawać się bardzo trudne. Ale nie wydawajmy samodzielnie diagnozy, jedynie w oparciu o własne spostrzeżenia. W razie podejrzenia nietolerancji, należy udać się do lekarza – przypomina Katarzyna Payerhin, dietetyk Naturhouse, i podpowiada – Zaleca się, aby osoby, u których zdiagnozowano nietolerancję glutenu, korzystały z innej zastawy stołowej niż pozostali domownicy, ponieważ na naczyniach i sztućcach mogą pozostawać niewidoczne niemal resztki, które zawierają gluten, a w przypadku silnej nietolerancji nawet jego śladowa ilość może wywołać reakcję alergiczną.